اسید سولفوسالیسیلیک و کاربردهای آن در آزمایشگاه
اسید سولفوسالیسیلیک در آزمایشگاه برای تعیین میزان پروتئینِ ادرار مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده شیمیایی باعث رسوب پروتئینهای محلول شده و از طریق درجه کدورت اندازه گیری میشود. درواقع پروتئینهای پلاسما برای عبور از گلومرولهای کلیه بسیار بزرگ هستند. مقدار محدودی پروتئین از طریق آن فیلتر شده و اغلب توسط لولههای کلیوی دوباره جذب خون میشوند. ادرار طبیعی فقط حاوی مقادیر کمی پروتئین (کمتر از 150 میلی گرم در 24 ساعت) است.
اسید سولفوسالیسیلیک پنج باعث رسوب پروتئینها میشود و هر کدورتی در رنگ، تخمینی از مقدار پروتئین موجود در ادرار را ارائه میکند که میتوان به صورت ذهنی، بصری یا به صورت دقیقتر با استفاده از نورسنجی اندازه گیری شود. قبل از انجام آزمایش، ادرار باید سانتریفیوژ شود تا سلولها و کریستالهای آن خارج شود و نتیجهی تست دقیق باشد.
پروتئین موجود در ادرار میتواند نتیجه اختلالات اورولوژیک و نفرولوژیک باشد. همچنین ممکن است میزان پروتئین به طور موقت در اثر ورزش شدید، پروتئینوری ارتواستاتیک، کم آبی بدن و عفونتهای دستگاه ادراری افزایش یابد و در بیماریهای حاد همراه با نوار تست پروتئین روی میلهی اندازه گیری میزان آلبومین زیمنس را اندازهگیری می کنند.
همچنین بخوانید: نحوه انتخاب مناسبترین دستگاه آزمایشگاهی برای مراکز درمانی
تست اسید سولفوسالیسیلیک پروتئینهای آلبومین، هموگلوبین، میوگلوبین و بنس جونز را در غلظتهای پایین تشخیص میدهد. هرچه ادرار رقیقتر باشد، غلظت پروتئین دفعی کمتر خواهد بود. به طور کلی این مورد را باید درنظر گرفت که هر آزمایش در معرض واکنشهای منفی کاذب و مثبت کاذب است. بدیهی است که ادرار طبیعی، حاوی پروتئین قابل تشخیص با این روش نیست.
این تست زمانی که مواد حاجب اشعه ایکس، پنیسیلینها، تولبوتامید، سولفازوکسازول و اسید p-aminosalicylic در ادرار وجود داشته باشند، یک واکنش مثبت کاذب نشان میدهد. از طرف دیگر، میله اندازه گیری زنجیرههای سبک را تشخیص نمیدهد زیرا مخصوص آلبومین است. توجه داشته باشید که اگر بیمار تولبوتامید، پنی سیلین و برخی داروهای دیگر دریافت کند، ممکن است نتیجه مثبت کاذب به دست آید. غلظت بالای اورات در ادرار ممکن است به دلیل رسوب اورات در ادرار اسیدی نتیجه مثبت کاذب ایجاد کند.
تست اسید سولفوسالیسیلیک
دستگاهها و وسایل مورد استفاده در تست اسید سولفوسالیسیلیک:
سانتریفیوژ، پیپتهای درجه بندی شده، میکروپیپتها، سیلندر اندازه گیری، لولههای آزمایش، کاغذ pH و pH متر
مراحل آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک به این شرح است: اگر نمونهی ادرار دارای pH قلیایی یا خنثی است، محلول اسید استیک 10 درصد را قطره قطره به آن اضافه میکنند تا زمانی که فقط اسیدی شود (حدود PH 6) اگر ادرار کدر بود، باید فیلتر یا سانتریفیوژ شود (5 دقیقه، 2000-3000 دور در دقیقه) سپس 2 میلی لیتر ادرار را در یک لوله آزمایش جمعآوری کرده و با 2 میلی لیتر محلول اسید سولفوسالیسیلیک پنج مخلوط میکنند و بدون تکان خوردن میزان کدورت را در حضور پس زمینه تیره بررسی میشود.
نتیجه و تفسیر این آزمایش به این نحو است که اگر هیچ کدورتی وجود ندارد جواب منفی است؛ در صورت اثری از کدورت جواب تست مثبت؛ کدورت قطعی +1، کدورت قابل توجه بدون لخته سازی +2، کدورت متوسط با لخته سازی متوسط +3 و درصورت کدورت و لخته شدن شدید جواب تست +4 است.
کاربردهای تست اسید سولفوسالیسیلیک
تست اسید سولفوسالیسیلیک یک آزمایش متداول است که برای اهداف مختلفی استفاده میشود، از جمله:
- تعیین پروتئین: معمولاً آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک برای اندازه گیری غلظت کل پروتئین در یک نمونه مانند خون یا ادرار استفاده میشود.
- تشخیص بیماری کلیوی: آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک اغلب به عنوان یک آزمایش اولیه برای غربالگری بیماری کلیوی استفاده میشود زیرا این تست میتواند وجود پروتئین در ادرار که ممکن است نشانهای از آسیب دیدن کلیه باشد را نشان دهد.
- تشخیص بیماری کبد: آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک همچنین میتواند برای تشخیص بیماری کبد استفاده شود، زیرا افزایش سطح پروتئین در خون ممکن است نشانهای از آسیب کبدی باشد.
- تشخیص برخی عفونتها: از آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک برای تشخیص وجود برخی عفونتها مانند سل استفاده میکنند، زیرا افزایش سطح پروتئین در ادرار میتواند نشانهای از عفونت فعال باشد.
- نظارت بر اثربخشی درمان: آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک همچنین برای نظارت بر اثربخشی درمان برای شرایط مختلف، مانند بیماری کلیوی یا بیماری کبد، با اندازه گیری تغییرات سطح پروتئین در طول زمان مورد استفاده قرار میگیرد.
توجه به این نکته مهم است که آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک به دلیل امکان بروز جواب کاذب مثبت یا منفی نباید به عنوان یک ابزار تشخیصی مستقل استفاده شود و باید در ارتباط با سایر یافتههای بالینی و آزمایشگاهی تفسیر شود.
همچنین بخوانید: تکنولوژیهای نوین در دستگاههای آزمایشگاهی و تأثیر آن در ارائه خدمات به مشتریان
مزایای تست اسید سولفوسالیسیلیک
از جمله مزایای انجام آزمایش اسید سولفوسالیسیلیک ساده بودن آن است و برای انجام این تست به حداقل آمادهسازی نمونه نیاز دارد و همین موضوع آن را به گزینهای مناسب برای آزمایشهای معمول آزمایشگاهی تبدیل میکند. همچنین این آزمایش در مقایسه با سایر آزمایشات نسبتاً ارزان بوده و آن را به گزینهای مقرون به صرفه برای غربالگری معمول تبدیل میکند.
از دیگر مزایای این روش حساسیت تست اسید سولفوسالیسیلیک بوده که به اندازه کافی بالاست و مقادیر کمی پروتئین را در نمونه تشخیص میدهد و برای تشخیص زودهنگام بیماریهای کلیوی و کبدی مفید است. به علاوه اسید سولفوسالیسیلیک به طور گسترده در دسترس است و در اکثر آزمایشگاههای بالینی انجام میشود.